Sygnalista w firmie nabywa nowych praw. Projekt przedłożony przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wprowadza nowe regulacje mające na celu ochronę osób, które zgłaszają nieprawidłowości w miejscu pracy. Ustawa nakłada też obowiązki wobec pracodawców.
Kim jest sygnalista w firmie?
Może nim być osoba fizyczna lub przedsiębiorca, który współpracuje z wymiarem sprawiedliwości. Sygnalista w firmie zajmuje się zgłaszaniem nieprawidłowości, nadużyć lub nielegalnych działań. Sygnaliści działają w dobrej wierze z zamiarem poprawy sytuacji lub ujawnienia prawdy. Dbają o przestrzeganie zasad etycznych i prawnych. Odgrywają ważną rolę w demaskowaniu korupcji, naruszeń praw człowieka, nadużyć władzy, często narażając się przy tym na ryzyko represji lub prześladowań.
Sygnalista w firmie to nie funkcja określona stanowiskiem lub nadana w sposób oficjalny. Niekoniecznie jest to osoba zatrudniona w danym przedsiębiorstwie. Kandydat do pracy, klient, kontrahent – czyli każdy, kto jest w jakimś stopniu zawodowo związany z firmą – mogą zgłosić nieprawidłowości.
Jak zmieni się prawo wobec sygnalistów
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, czyli tzw. dyrektywy o sygnalistach lub dyrektywa o ochronie sygnalistów miała zostać wdrożona w Polsce do 17 grudnia 2021 r. Niestety, Polski rząd nie zdążył przygotować się na czas. Jednak, po wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów ma się to zmienić. Przyjęto projekt ustawy o ochronie sygnalistów.
Obowiązki pracodawców
Ochrona obejmuje osoby pracujące w sektorze prywatnym lub publicznym, więc zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, prowadzący działalność gospodarczą, wolontariusze, zatrudnieni na stażu, odbywający służbę wojskową i inni.
Wobec podmiotów prywatnych i publicznych planowane jest wdrożenie wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości. Należy wskazać wewnętrzną jednostkę lub osobę do przyjmowania zgłoszeń wewnątrz oraz podejmowania działań zaradczych. Przyjęcie zgłoszenia musi nastąpić w ciągu 7 dni, a informacja zwrotna powinna wpłynąć do 3 miesięcy.
Firmy powinny także zapewnić szkolenia dla pracowników w zakresie ochrony sygnalistów oraz współpracować z organami państwowymi w ramach prowadzonych postępowań.
Jak komunikować nieprawidłowości
Sygnaliści mają do dyspozycji trzy kanały zgłoszeń:
- Wewnętrzne: w firmach zatrudniających powyżej 50 osób zostaną utworzone specjalne kanały do zgłaszania nieprawidłowości, np. w formie dedykowanej platformy
- Zewnętrzne: sygnaliści mogą zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Państwowej Inspekcji Pracy
- Ujawnienie publiczne: w ostateczności, gdy inne kanały okażą się nieskuteczne lub zaistnieje ryzyko poważnego zagrożenia, sygnalista może ujawnić informacje publicznie, np. mediom
Zakaz działań odwetowych i kary za działanie w złej wierze
Ustawa ma też za zadanie chronić sygnalistów przed działaniami odwetowymi. Pracodawców zatem obowiązuje zakaz zwolnienia z pracy, dyskryminacji, mobbingu czy obniżania wynagrodzenia. Sygnaliści, którzy doświadczyli działań odwetowych, mają możliwość wszczęcia postępowania odszkodowawczego lub uzyskania zadośćuczynienia. Co więcej, na wniosek sygnalisty, pracodawca ma obowiązek zachowania jego tożsamości w tajemnicy. Ustawa przewiduje także pociągnięcie do odpowiedzialności sygnalistów, którzy zgłosili nieprawidłowości w złej wierze.
Rola sygnalistów w firmach
W obszarze kultury organizacyjnej wpływają na zwiększenie transparentności, promowanie odpowiedzialności oraz wzmocnienie etyki i uczciwości. Budują bezpieczną przestrzeń dla innych pracowników do zgłaszana niewłaściwych zachowań.
Sygnaliści mogą też wskazywać w firmach problemy i obszary wymagające poprawy, co stwarza szanse na wprowadzenie optymalizacji procesów oraz zwiększenia efektywności.
Jeśli przedsiębiorstwa nie będą przestrzegały przepisów unijnych, sygnaliści także mogą zgłosić takie nieprawidłowości. Może to dotyczyć takich obszarów jak bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami, zdrowie i dobrostan zwierząt czy ochrona prywatności i danych osobowych.
Sygnanet jako wsparcie w przyjmowaniu zgłoszeń o naruszeniach
Zgodnie z założeniami ustawy, przedsiębiorstwa muszą stworzyć wewnętrzną komórkę, która będzie odbierała od pracowników niepokojące sygnały. Pomoże w tym szyfrowany i bezpieczny system informatyczny online od Sygnanet. System zapewnia pełną poufność treści zgłoszeń oraz przekazanych załączników.
Narzędzie spełnia wszystkie wymogi prawne, automatyzuje procesy, zabezpiecza dane i informacje. Producent zapewnia bezpieczeństwo treści zgłoszenia na kilku poziomach:
- szyfrowanie treści przekazywanego zgłoszenia (na urządzeniu zgłaszającego);
- możliwość odszyfrowania treści zgłoszenia tylko przez ustalonego odbiorcę;
- przekazywanie treści zgłoszenia z urządzenia sygnalisty na serwer wyłącznie w szyfrowanym pliku.
Zapraszamy do zapoznania się z produktem! Wystarczy kliknąć w baner poniżej.
Redaktorka Net Complex Blog
